De twaalf tabletki van Tóth-ikonen

De twaalf tabletki van Tóth-ikonen

Ferenc Tóth

‘De twaalf tabletki van Tóth – Ikonen’ bestaat uit een complete serie van twaalf Russische dubbelzijdig beschilderde maandikonen uit de eerste helft van de 18e eeuw uit de omgeving van Kostroma/Jaroslavl. De afmeting per tabletka bedraagt 32.3 x 28 cm. Een complete serie van dubbelzijdige maandikonen is uiterst zeldzaam, omdat er weinig van gemaakt zijn en omdat ze kwetsbaar en breekbaar zijn. In de loop der eeuwen zijn deze series als gevolg van commercie doorgaans uit elkaar gevallen. Een losse maandikoon was immers makkelijker te verhandelen dan een hele serie van twaalf stuks.

Septemberikoon, 1ste helft 18e eeuw, Kostroma/Jaroslavl
1. september-5‘De twaalf tabletki van Tóth – Ikonen’ vormen samen een jaarkalender. Het orthodoxe jaar begint op 1 september en eindigt op 31 augustus. Er valt elke dag wel een kerkelijke feestdag, een wonderbare verschijning of een individuele verering te vieren. Dagelijks worden er tientallen heiligen vereerd. Elke zijde is opgebouwd uit vier registers. De afgebeelde heiligen staan alleen of soms in groepjes bijeen en sommige feestdagen worden uitgebreid weergegeven. De dagen van de maand, de dagaanduiding, worden in het zwart geschreven. De witte en rode beletteringen geven de namen van de heiligen of de aparte feestdagen weer.

1. september 1-5Deze serie van twaalf maandikonen verkeert in een zeer goede staat. Dit komt omdat er jaarlijks maar drie handelingen per ikoon waren. Eerst werd de maandikoon te voorschijn gehaald en neergelegd, vervolgens omgedraaid en tenslotte weer opgeborgen voor de komende elf maanden. De twaalf maandikonen werden bewaard in de sacristie in een met fluweel bekleed ikonenkistje, versierd met zilverbeslag.

De maandikoon werd uitgestald op het proskynetarion, een standaard voor de ikonostasewand, voor individuele verering. Op zo’n standaard lag de ikoon die op deze dag zijn feestdag had, een ikoon van het dichtstbijzijnde feest of een maandikoon.

157